Grootse dromen, zware lasten:

De DRU Cultuurfabriek in financieel zwaar weer

Het DRU Industriepark in Ulft, ooit met trots gepresenteerd als hét culturele hart van de Achterhoek, staat anno 2025 op een financieel wankele fundering. De kosten, die vanaf de oprichting zijn blijven oplopen, hebben inmiddels een structureel karakter aangenomen. Wat ooit begon als een iconisch herbestemmingsproject van industrieel erfgoed, dreigt nu ten onder te gaan aan zijn eigen schaal en te grote onhaalbare ambities.

De Financiële problemen stapelen zich op

De stichting DRU Industriepark kampt met ernstige tekorten. In 2024 is er een huurachterstand van bijna €600.000 bij de gemeente Oude IJsselstreek. Daarnaast staan er belastingschulden open en moet een lening aan de BNG Bank worden afgelost. Tegelijkertijd blijven de structurele exploitatielasten hoog. De gemeente springt bij met een jaarlijkse subsidie van ruim €1,1 miljoen, en dat bedrag stijgt gestaag – terwijl de eigen inkomsten van de stichting onder druk staan door afnemende bezoekersaantallen, hogere energiekosten en teruglopende horeca-inkomsten.

Steeds meer gemeentegeld naar de DRU

Deze voortdurende steun legt een steeds zwaardere last op de begroting van de gemeente Oude IJsselstreek. Waar ooit een bijdrage van €7,5 miljoen werd voorzien, is het totaalbedrag aan gemeentelijke investeringen inmiddels opgelopen tot ruim €45 miljoen. De jaarlijkse subsidie – in feite een reddingsboei – stijgt, terwijl er steeds minder ruimte overblijft voor andere voorzieningen die eveneens belangrijk zijn voor inwoners van de gemeente.

De prijs voor het ‘cultuurpaleis’

De DRU is niet het enige maatschappelijke belang in de gemeente. Terwijl miljoenen naar het DRU-complex blijven stromen, komen andere voorzieningen steeds verder onder druk te staan. Deze afwegingen leiden tot groeiende maatschappelijke spanning: waarom gaat er zoveel gemeenschapsgeld naar één cultuurcomplex, terwijl essentiële voorzieningen in de knel komen?

Grootheidswaanzin?

De kernvraag die steeds luider klinkt, ook binnen de raad en onder inwoners: was het DRU-project niet te groots opgezet? In plaats van een behapbare, lokaal verankerde cultuurplek, is gekozen voor een miljoenencomplex met hoge vaste lasten, personele druk en kwetsbare inkomstenmodellen. Zelfs horeca-inkomsten, die jarenlang een structurele bijdrage leverden, blijken niet langer voldoende om het tij te keren.

Hoe nu verder?

De gemeente vraagt nu om een nieuw herstelplan van het DRU-bestuur. Het eerste voorstel werd afgewezen wegens gebrek aan concreet perspectief. Voorwaarde is dat het park werk maakt van structurele verbeteringen, risico’s beperkt en financiële discipline toont. Tegelijkertijd wil de gemeente “de DRU niet laten vallen” – het is immers een van de weinige iconische voorzieningen met bovenlokale uitstraling.

Maar als dit betekent dat andere basisvoorzieningen moeten worden opgeofferd, zal de politiek zich hardop moeten afvragen of de balans nog klopt. Alleen als de DRU zich aanpast aan de financiële realiteit van de regio, kan het park een toekomst hebben – niet als luxe paleis, maar als duurzame culturele ontmoetingsplek met draagvlak in de gemeenschap.

 

De vergeten aandeelhouders van de DRU: de inwoners van Oude IJsselstreek

Bijna vijftig miljoen euro. Zoveel gemeenschapsgeld is sinds de start van het DRU-project geïnvesteerd in het cultuurcomplex in Ulft. Dat bedrag is opgebracht door de belastingbetalende inwoners van de gemeente Oude IJsselstreek – zo’n 38.000 mensen.

Ruim 1.300 euro per inwoner – zonder zeggenschap

Als je de totale kosten afzet tegen het aantal inwoners, betekent dat een bijdrage van meer dan €1.300 per inwoner. Een gemiddeld huishouden in de gemeente telt 2,2 personen, wat betekent dat elk gezin gemiddeld ruim €2.800 heeft bijgedragen aan de totstandkoming en instandhouding van de DRU. En dat zonder dat de meeste inwoners hier bewust voor hebben gekozen – of überhaupt zijn gevraagd.

In de loop der jaren zijn miljoenen extra uitgegeven, bovenop de oorspronkelijke planning. Die kosten zijn nooit expliciet ter stemming voorgelegd aan de burger. En nu, in een tijd waarin veel voorzieningen onder druk staan, vragen steeds meer inwoners zich af: waarom blijven wij als gemeenschap betalen voor iets waar we nauwelijks invloed op hebben?

Geen inspraak, weinig transparantie

De DRU wordt bestuurd door een stichting, op afstand van de gemeenteraad. Die raad houdt formeel toezicht via prestatieafspraken, maar de inspraak van gewone burgers is minimaal. De stem van inwoners – de feitelijke ‘aandeelhouders’ van dit publieke cultuurpaleis – wordt nauwelijks gehoord.

Er is geen burgerpanel, geen jaarlijkse publieksvergadering over het beleid, geen inspraakmogelijkheid over bestedingen of programmering. Zelfs bij de recente financiële noodkreet van de DRU, waarbij de gemeente extra geld moest overmaken om sluiting te voorkomen, is niet actief gecommuniceerd met de bevolking. Terwijl zij wél de rekening betalen.

Een oproep tot betrokkenheid

Als de DRU wil overleven, moet het vertrouwen van de gemeenschap worden herwonnen. Dat begint bij transparantie en participatie. Laat inwoners meedenken over toekomstplannen. Vraag hen waar ze prioriteit aan geven. Zet een burgerraad of cultuurpanel op. En erken dat zonder hen – en hun bijdragen – de DRU allang niet meer zou bestaan.

Zonder draagvlak van de inwoners, is zelfs het mooiste monument een lege huls.

Overzicht Geldstromen naar de DRU Cultuurfabriek (2009–2024)

Inleiding

De DRU Cultuurfabriek in Ulft opende in 2009 haar deuren in het gerestaureerde Portiersgebouw van de voormalige ijzergieterij DRU​ pure.rug.nl

Sindsdien is het complex uitgegroeid tot een cultuur- en erfgoedcentrum (tegenwoordig onderdeel van stichting DRU Industriepark) met theaterzaal, poppodium, bibliotheek, horeca en meer. De financiering van dit project is complex en bestaat uit vele geldstromen van zowel overheden als private partijen. Zo ontvangt de DRU Cultuurfabriek jaarlijks een exploitatiesubsidie van de gemeente Oude IJsselstreek op basis van een prestatieovereenkomst​. regio8.nl

Daarnaast zijn er aanzienlijke publieke investeringen gedaan in de herontwikkeling van het industriële erfgoed, aangevuld met bijdragen van fondsen en sponsors, incidentele coronasteun, en vormen van financiële verlichting (zoals huurkorting). In 2011 is zelfs een Comité Verontruste Burgers opgericht om de werkelijke kosten voor de DRU in kaart te brengen en te controleren​. gelderlander.nl

Dit rapport geeft een volledig overzicht van alle geldstromen naar de DRU Cultuurfabriek vanaf de oprichting tot heden, gesplitst naar jaar, bron en type financiering.

We presenteren per categorie (publieke middelen, private bijdragen, coronasteun, kwijtscheldingen/verlagingen, opstart/bouw en structurele subsidies) de relevante informatie, gevolgd door tabellen en een totaaloverzicht. Alle bedragen zijn in euro’s.

 

Publieke investeringen en subsidies

Gemeente Oude IJsselstreek: Als eigenaar van het DRU-complex is de gemeente de grootste financier. In de periode rond de oprichting heeft de gemeente omvangrijk geïnvesteerd in de aankoop, bodemsanering en renovatie van de rijksmonumentale gebouwen. Aanvankelijk was afgesproken dat de gemeente in tien jaar maximaal €7,5 miljoen zou bijdragen, maar de realiteit bleek drastisch anders​. gelderlander.nl

De totale gemeentelijke uitgaven voor het DRU-complex liepen in de loop der jaren op tot €32,7 miljoen (stand ca. 2014) en naar circa €40 miljoen eind 2018​ raad.oude-ijsselstreek.nl fors meer dan oorspronkelijk toegezegd. (Volgens het Comité Verontruste Burgers bleek in 2011 al dat de kosten richting €28 miljoen gingen, waarop zij de alarmbel trokken gelderlander.nl ) Uiteindelijk is tot 2024 naar schatting ruim €45 miljoen aan gemeentegeld in het DRU-project gestoken (inclusief bouw- én exploitatiebijdragen, zie verderop). Hiermee is de aanvankelijke raming van ~€12 miljoen in 2006/2007 vele malen overschreden gelderlander.nl   raad.oude-ijsselstreek.nl

Naast de gemeentelijke bijdrage hebben ook andere overheden subsidies verleend: de Provincie Gelderland investeerde in verschillende onderdelen van het DRU-complex. Zo verstrekte de provincie een subsidie van €3.300.000 voor de realisatie van het Innovatiecentrum ICER (gevestigd in de Afbramerij op het DRU-terrein)​.  raad.oude-ijsselstreek.nl Deze bijdrage was bedoeld om het oude fabriekspand te transformeren tot een modern techniek- en erfgoedcentrum (geopend in 2014). De Rijksoverheid droeg eveneens bij, onder meer via regelingen voor bodemsanering en monumentenzorg in de beginfase boei.nl. Uit het verhaal van oud-wethouder John Haverdil blijkt dat aanzienlijke rijksmiddelen zijn aangetrokken voor de sanering van de vervuilde grond (“Lekkerkerk-in-het-kwadraat”) en de herbestemming van het DRU-terrein, dat als voorbeeldproject gold​ boei.nl. Concreet werd het DRU-project ondersteund door diverse ministeries en monumentenorganisaties in het kader van erfgoedbehoud en regionale ontwikkeling, hoewel precieze bedragen vanuit het Rijk niet expliciet zijn vermeld in openbare bronnen. Europese Unie: Er zijn geen aanwijzingen dat er directe EU-subsidies naar de DRU Cultuurfabriek zijn gevloeid; Europese financiering wordt in de beschikbare documenten niet genoemd als bron voor de DRU.

Samengevat hebben de overheden gezamenlijk tientallen miljoenen geïnvesteerd in de opstart en instandhouding van de DRU Cultuurfabriek. Dit omvat eenmalige investeringen (bouw en inrichting) én doorlopende subsidies (jaarlijkse exploitatiebijdragen, zie verderop). In de tabel hieronder staan de belangrijke publieke financieringsmomenten uitgesplitst per jaar.

Belangrijkste publieke financieringsstromen:

Jaar	Overheidsbron	Type investering	Bedrag (EUR)
2007	VSBfonds via Gemeente<sup>1</sup>	Subsidie bouwvoorbereiding (fondsbijdrage)	225.000​ gelderlander.nl
2009	Gemeente Oude IJsselstreek	Renovatie + inrichting Portiersgebouw (cultuurfabriek)	ca. 12.000.000
2010	Rijk + Provincie Gelderland	Co-financiering plan Science Centrum (Afbramerij)	nnb
2012–2014	Provincie Gelderland	Investering ICER (innovatiecentrum in Afbramerij)	3.300.000​ raad.oude-ijsselstreek.nl
2012–2014	Gemeente Oude IJsselstreek	Investering ICER (aanvullend)	nnb (gemeentelijke cofinanciering)
2019	Gemeente Oude IJsselstreek	Overname exploitatietekort SSP-hal bij fusie	14.000​ regio8.nl
2021	Provincie Gelderland	Eenmalige coronasteun cultuur (provinciaal)	30.000​ dru-industriepark.nl
2024	Gemeente Oude IJsselstreek	(Begroting) Huurachterstand kwijtschelden? (afgewezen)	0​ dg.nl

VSBfonds is een particuliere cultuurfonds, maar de €225.000 is hier opgenomen als onderdeel van de publieke bouwfinanciering omdat het als subsidie voor de “toekomstige cultuurfabriek” via het project liep​ gelderlander.nl

Totale kosten renovatie Portiersgebouw ~€15 miljoen​ pure.rug.nl. Hiervan is het merendeel door de gemeente betaald; een deel kwam van fondsen (VSBfonds) en mogelijk andere overheden. Hier wordt het geschatte gemeentelijke aandeel vermeld.
 In 2010 werd het plan gelanceerd voor een Science Centrum in de Afbramerij. Het “financiële gat” zou worden gedicht met subsidies van o.a. provincie en Rijk​ gelderlander.nl. Precieze bedragen zijn niet gepubliceerd; uiteindelijk is dit gerealiseerd als ICER (zie 2012–2014)

Zoals de tabel laat zien, waren de belangrijkste publieke investeringen geconcentreerd rond de bouwfase (2007–2009) en de uitbreiding met het ICER techniekmuseum (2012–2014). De gemeente droeg veruit het meeste bij, terwijl de provincie vooral in het ICER-project een grote rol speelde met €3,3 mln subsidie​ raad.oude-ijsselstreek.nl. Het Rijk ondersteunde met name indirect (bodemsaneringsgelden, e.d.), en de EU had geen directe bijdrage.

Bijdragen van particuliere fondsen, sponsors en externe financiers

Ook particuliere fondsen en sponsors hebben bijgedragen aan de financiering van de DRU Cultuurfabriek. Voor de opstartfase is met name het VSBfonds van belang: in 2007 kende het VSBfonds een subsidie van €225.000 toe aan de toekomstige DRU Cultuurfabriek gelderlander.nl . Dit particuliere fonds steunde daarmee de restauratie en inrichting van het cultuurcentrum. Daarnaast hebben diverse bedrijven en organisaties uit de regio bijgedragen, vooral in natura en via sponsoring.

Een groot deel van de private inbreng kwam tot uiting bij de totstandkoming van ICER, het innovatie- en techniekcentrum in de Afbramerij. ICER is mede mogelijk gemaakt door een publiek-private samenwerking: naast provincie en gemeente droegen onder andere Graafschap College, Stichting Studie Impuls Regio Achterhoek, Iselinge Hogeschool, kunstenaarscollectief Breekijzer, het Nederlands IJzermuseum en regionale high-tech bedrijven zoals Kaak Groep, Bronkhorst High-Tech, Royal Lovink Industries en Wanders Holding bij aan dit project​ vraagenaanbod.nl. Deze partijen leverden financiële bijdragen, expertise of materialen om het techniekmuseum te realiseren. Hoewel de exacte geldelijke waarde van ieders bijdrage niet openbaar is, toont de lijst aan dat er een brede sponsorbasis was uit het bedrijfsleven en onderwijs voor ICER.

Naast fondsen en sponsors speelt ook een bankfinancier een rol: voor (her)ontwikkeling en exploitatie heeft de DRU gebruik gemaakt van een kredietfaciliteit bij de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG Bank). Zo staat er medio 2024 nog een lening open bij de BNG die moet worden terugbetaald​. geldersepost.nl

Dit duidt erop dat de stichting DRU Industriepark op enig moment externe financiering heeft aangetrokken in de vorm van een banklening (mogelijk om een liquiditeitstekort of investering te dekken). De BNG-financiering is echter een schuld (geen subsidie) en zal door de DRU moeten worden afgelost uit toekomstige inkomsten.

Ten slotte is er nog een netwerk van vrienden en donateurs rondom de DRU. Via initiatieven als Vrienden van de DRU en crowdfunding-acties worden kleinere particuliere bijdragen geworven. Deze structurele sponsorbijdragen vanuit het publiek zijn in omvang bescheiden vergeleken met bovengenoemde fondsen, maar dragen bij aan specifieke projecten en de binding met de gemeenschap.

Belangrijkste private financieringsstromen:

Jaar	Particuliere bron	Type bijdrage	Bedrag (EUR)
2007	VSBfonds	Cultuurfonds subsidie (investering opstart)	225.000​ gelderlander.nl
2012–2014	Bedrijven & instellingen (diversen)	Sponsoring realisatie ICER (materieel/financieel)	* onbekend (in natura en geld) *​ vraagenaanbod.nl
2020	BNG Bank (kredietverstrekker)	Aangaan lening door DRU (externe financiering)	* onbekend (lening) *​ geldersepost.nl
ongoing	Particulieren (vrienden/donateurs)	Donaties en sponsorbijdragen klein	* jaarlijks enkele duizenden *

Toelichting: Buiten de VSBfonds-subsidie zijn precieze bedragen van sponsors niet openbaar gemaakt. De opsomming illustreert de aanwezigheid van private steun; de daadwerkelijke waarde (bijv. bijdrage van bedrijven aan ICER) is onderdeel van de totale projectfinanciering maar niet afzonderlijk gekwantificeerd in openbare bronnen.

Coronasteun en crisisgerelateerde hulp

De coronapandemie (2020–2021) had grote impact op de culturele sector, en de DRU Cultuurfabriek heeft gebruik gemaakt van verschillende steunregelingen. In 2020 moest de DRU maandenlang dicht, maar dankzij overheidssteun sloot de stichting dat jaar toch af met een klein positief resultaat​ regio8.nl

Belangrijke crisissteunmaatregelen waren:

• NOW-loonkostensubsidie (Rijk): Ter compensatie van wegvallende inkomsten ontving de DRU een subsidie voor loonkosten (NOW-regeling). Hierdoor kon het personeel grotendeels in dienst blijven. De exacte omvang is €403.583,- maar gezien het personeelsbestand (ca. 95 banen) was dit substantieel.
• TOGS/TVL en overige Rijkssteun: Waarschijnlijk heeft de DRU ook gebruikgemaakt van de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL) of de eenmalige TOGS, bedoeld voor ondernemers in getroffen sectoren. In het resultaat over 2020 is in elk geval “coronasteun” als aparte post genoemd​ regio8.nl, zonder nadere detaillering.
• Huurcompensatie gemeente: De gemeente Oude IJsselstreek schoot te hulp door in 2020 €140.000 huurcompensatie te geven​ regio8.nl Dat wil zeggen dat de gemeente (als verhuurder van de panden) de huur voor de DRU tijdelijk verlaagde/achterwege liet ter waarde van 1,4 ton. Dit verlichtte de lasten direct.
• Belastinguitstel (Rijk): Over 2020 kreeg de DRU uitstel van betaling voor belastingen ten bedrage van €157.000​ regio8.nl. Dit betrof waarschijnlijk loonheffingen en omzetbelasting. Het uitstel bood tijdelijk liquiditeitsruimte; in 2021 zijn de reguliere belastingbetalingen hervat. Een deel van deze uitgestelde belasting is een schuld die later alsnog betaald moest worden.

In 2021 bleef corona steun nodig (zeker in de eerste helft met lockdowns). Zo ontving de DRU dat jaar wederom NOW/TVL, en verleende de provincie Gelderland een extra eenmalige subsidie van €30.000 specifiek ter ondersteuning van de culturele sector in de Achterhoek​ dru-industriepark.nl. Dankzij deze steun en de heropening later dat jaar bleef het exploitatieresultaat beheersbaar (2021 sloot met een klein verlies van ~€13.700​ regio8.nl).

In 2022 en verder waren er geen nieuwe coronagelden, maar er speelden nog nawerkingen. Sommige eerder ontvangen steun bleek achteraf te hoog en moest deels worden terugbetaald. Zo moest de DRU een deel van ontvangen Rijkscorona-gelden terugbetalen (bijv. nabetalingen NOW)​ regio8.nl. De exacte terugvordering is niet gespecificeerd, maar droeg bij aan de financiële druk in 2023/2024.

Overzicht van coronagerelateerde steun en lastenverlichting:

Jaar	Maatregel	Bron	Bedrag (EUR)
2020	Loonkostensubsidie (NOW 1-3)	Rijksoverheid	€ 306.583
2020	Huurcompensatie	Gemeente Oude IJsselstreek	140.000​ regio8.nl
2020	Uitstel belastingbetaling	Belastingdienst (Rijk)	157.000​ regio8.nl
2020	TVL / TOGS vaste lasten	Rijksoverheid	niet gespecificeerd
2021	Loonkostensubsidie (NOW 4-5)	Rijksoverheid	€ 97.000
2021	Provinciale cultuursubsidie corona	Provincie Gelderland	30.000​ dru-industriepark.nl
2022	Terugbetaling coronasteun (deel)	Rijk (verliesverrekening)	niet openbaar
2025	Vooruitbetaling subsidie (25%)	Gemeente Oude IJsselstreek	~275.000​ dg.nl

In december 2024 besloot de gemeente om in januari 2025 een kwart van de jaarlijkse subsidie (~€275k) vooruit te betalen (in plaats van 50% eerst voorgesteld) om een dreigende cashflow-crisis af te wenden​ dg.nl. Dit is strikt genomen geen extra geld, maar een timingverschil, en valt onder “crisismaatregel”.

Dankzij de combinatie van bovenstaande steunmaatregelen heeft de DRU de coronacrisis kunnen doorstaan zonder faillissement. Tegelijk zijn sommige steunvormen tijdelijk van aard geweest, waardoor na aflopen hiervan de financiële zorgen weer de kop opstaken (zie 2023–2024).

Kwijtschelding, huurverlaging en andere financiële verlichting

Door de jaren heen is gezocht naar manieren om de financiële last van de DRU te verlichten. Enkele belangrijke momenten van (geoogde) kwijtschelding of verlichting:

• 2020: Huurcompensatie – Zoals hierboven vermeld, schold de gemeente in 2020 een deel van de verschuldigde huur kwijt (140k) als compensatie tijdens de lockdown​ regio8.nl. Deze tegemoetkoming kwam neer op een tijdelijke huurverlaging en kan gezien worden als gedeeltelijke kwijtschelding voor dat jaar.
• Geen structurele kwijtschelding huur – In de jaren erna bleef de DRU moeite houden om de volledige huur aan de gemeente te betalen. In 2024 ontstond een achterstand: over het hele jaar 2024 kon de stichting de huur (ruim €600.000) niet voldoen​ geldersepost.nl. De DRU vroeg de gemeente om deze huurschuld kwijt te schelden. Na politiek debat is echter besloten géén kwijtschelding te verlenen​ dg.nl. De huurschuld blijft dus op de balans staan als verplichting van de DRU aan de gemeente.
• Vooruitbetaling subsidie 2025 – Om een dreigende sluiting begin 2025 te voorkomen, besloot de gemeente in december 2024 om de DRU alvast een deel van de subsidie voor 2025 vooruit te betalen (zoals in bovenstaande tabel aangegeven)​ dg.nl. In eerste instantie werd gesproken over de helft van de jaarlijkse subsidie, uiteindelijk is 25% van de jaarsubsidie (ca. €275.000) direct in januari 2025 uitgekeerd​ dg.nl dg.nl . Dit is een vorm van liquiditeitssteun: het geeft de DRU direct beschikking over geld aan het begin van het jaar. Het betreft geen extra bedrag, maar wel een verlichting van een acuut financieel knelpunt.
• Belastingschuld regeling – De in 2020 opgebouwde belastingschuld van €157k (uitstel) is in termijnen terugbetaald in de jaren erna. Dit was een vorm van tijdelijke verlichting (uitstel) gevolgd door afbetaling. Er is geen definitieve kwijtschelding van belastingschulden verleend; de DRU moest deze lasten alsnog dragen (mogelijk met een betalingsregeling).
• Overige maatregelen – In 2023 werden intern kostenbesparingen doorgevoerd om de exploitatie te verbeteren (geen directe overheidsmaatregel, maar relevant voor de financiële situatie)​ regio8.nl. Ook heeft de gemeente aangedrongen op een herstelplan en een onafhankelijk onderzoek naar de financiën (gestart eind 2024)​dg.nl. Dit onderzoek zelf is ook een vorm van “hulp” in natura (advies/onderzoekskosten op initiatief van de gemeente).

Samengevat heeft de gemeente incidenteel coulance getoond (huurkorting in 2020, subsidie vooruitbetaling in 2025), maar heeft ze geen langdurige schulden kwijtgescholden. Pogingen om structureel de lasten te verlagen (bijv. een voorgestelde erfpachtconstructie waardoor de stichting eigenaar zou worden en geen huur meer zou betalen) zijn vooralsnog afgewezen vanwege het risico voor de gemeente​ geldersepost.nl. De DRU moet dus in principe aan al haar financiële verplichtingen blijven voldoen, met alleen tijdelijke verlichtingen als steun in moeilijke periodes.

Opstart- en bouwfinanciering

De opstart van de DRU Cultuurfabriek (renovatie en inrichting 2006–2009) was veruit het kostbaarst. Hierin is totaal circa €15 miljoen geïnvesteerd om het hoofdgebouw (Portiersgebouw) om te bouwen tot cultuurcentrum​ pure.rug.nl. Dit bedrag is bijeengebracht uit meerdere bronnen: de gemeente nam het grootste deel voor haar rekening, terwijl ook provinciale, nationale en fondsgelden bijsprongen. Zo is eerder genoemd dat het VSBfonds €225.000,- bijdroeg​ gelderlander.nl. Daarnaast ontving de gemeente subsidie van de Regio Achterhoek en/of het Rijk voor dit herbestemmingsproject (preciese verdeling onbekend). Ook werden flinke kosten gemaakt voor het bouwrijp maken van het terrein en de bodemsanering (vervuilde grond van twee eeuwen industriële activiteiten). Die sanering is mede gefinancierd via rijksmiddelen vanwege de urgentie en omvang (“Lekkerkerk-in-het-kwadraat”)​ boei.nl. De gemeente investeerde verder in de aanleg van infrastructuur op het DRU Industriepark (wegen, parkeervoorzieningen, nutsvoorzieningen).

In de jaren na opening volgden nieuwe bouwprojecten op het terrein: de SSP-hal (een naastgelegen industrieel monument) is rond 2010–2011 geschikt gemaakt als evenementenhal. Daarvoor heeft de gemeente eveneens geïnvesteerd (volgens raadsdiscussies werd wel gesproken van een “subsidie van vijf miljoen” voor de SSP-hal, hoewel dit getal door sommigen werd betwist)​regio8.nl. Vervolgens kwam de Afbramerij/ICER-verbouwing (2012–2014). De totale investering voor ICER wordt geraamd op enkele miljoenen (€3,3 mln provincie, plus gemeentelijke cofinanciering en private bijdragen). Hiermee kregen alle zeven monumentale panden op het DRU-terrein een nieuwe functie​ vraagenaanbod.nl

Opstart- en bouwfinanciering is dus vooral een combinatie van kapitaalinjecties van de gemeente en projectsubsidies van derden voor specifieke onderdelen. De tabel hieronder geeft een overzicht van de belangrijkste investeringskosten voor opstart/bouw en de gedekte financiering:

Investering (periode)	Totale kosten	Belangrijkste financiering
Renovatie Portiersgebouw (2006–’09)	ca. €15.000.000​ pure.rug.nl	Gemeente (meerderdeel); VSBfonds €225k​ gelderlander.nl ; Rijk/Provincie (bodemsanering, erfgoed)
Aanpassing SSP-hal (2009–’11)	ca. €5.000.000 (schatting)	Gemeente Oude IJsselstreek (volledig)
Realisatie ICER in Afbramerij (2012–’14)	~€4.000.000 – €5.000.000	Provincie €3,3 mln​ raad.oude-ijsselstreek.nl ; Gemeente (cofinanciering); bedrijven/fondsen (materieel)
Overige terreinontwikkeling	nnb (in miljoenen)	Gemeente (infra); bijdrage Regio Achterhoek/Ambassadeurs (Urban Oasis €600k)

NB: Bovenstaande bedragen zijn waar mogelijk gebaseerd op bronnen; sommige zijn indicatief wegens gebrek aan exact openbare data. De gemeente heeft eventuele tekorten bij deze projecten steeds aangevuld om de realisatie mogelijk te maken.

Uit de gegevens blijkt dat de gemeente in de startfase telkens als financier of risicodrager optrad: wanneer er tegenvallers of faillissementen (zoals van aannemer Van Hoogevest Bouw in 2009) optraden, nam de gemeente de kosten over om de oplevering van de Cultuurfabriek veilig te stellen​frisodezeeuw.nl boei.nl. Dit heeft geleid tot overschrijdingen ten opzichte van het oorspronkelijke budget. Uiteindelijk is de startinvestering in het DRU-complex vele malen hoger uitgevallen dan gepland, maar hiermee is wel een uniek industrie-erfgoedcomplex nieuw leven ingeblazen.

Jaarlijkse subsidies en structurele bijdragen

Voor de exploitatie van de DRU Cultuurfabriek ontvangt de stichting sinds de opening een structurele subsidie van de gemeente Oude IJsselstreek. Dit is een jaarlijkse bijdrage om het cultuurprogramma, gebouwonderhoud (deels) en instandhouding van voorzieningen (bibliotheek, muziekschool, etc.) te bekostigen. In de beginjaren (2009–2015) bedroeg deze subsidie ongeveer €1,05 miljoen per jaar. Per 2016 voerde de gemeente een bezuiniging door van €70.000, waarmee de jaarlijkse subsidie vanaf 2016 circa €980.000 werd​raad.oude-ijsselstreek.nl. Een verdere korting van €150.000 stond gepland met ingang van 2018, maar die subsidiekorting is in mei 2018 met terugwerkende kracht teruggedraaid​ raad.oude-ijsselstreek.nl. De jaarlijkse gemeentelijke subsidie bleef daardoor rond de €980.000. In de praktijk is dit bedrag de laatste jaren iets geïndexeerd; raadsstukken spreken in 2024 van €1,1 miljoen per jaar aan gemeentelijke subsidie​ geldersepost.nl (waarschijnlijk afgerond naar boven). Feitelijk ontving de DRU in 2023 een subsidie van €980.824 (volgens jaarrekening)​ dru-industriepark.nl

Andere structurele bijdragen naast de gemeentelijke exploitatiesubsidie zijn er weinig. De provincie of het Rijk geven geen jaarlijkse subsidies aan de DRU – hun bijdragen zijn projectgebonden geweest. Wel dragen huurders/bewoners van het complex (bijv. de bibliotheek, muziekschool) bij via huur of gebruikersvergoedingen, wat onderdeel is van de eigen inkomsten van de stichting. De horeca-exploitatie (Het Schaftlokaal café-restaurant) is jarenlang een interne financiële pijler geweest: de winst uit horeca (via DRU Cultuurfabriek BV) werd gebruikt om het culturele aanbod te ondersteunen​regio8.nl. In de jaarverslagen wordt expliciet gemeld dat de horecawinsten “substantieel bijdragen aan de liquiditeit van de stichting, zodat het huidige culturele aanbod in stand kan worden gehouden”​regio8.nl Dit kan gezien worden als een interne structurele bijdrage. Echter, vanaf 2019 is de horeca in dezelfde stichting gefuseerd, dus valt dit binnen de totale exploitatie.

Onderstaand een overzicht van de jaarelijkse gemeentelijke subsidies per jaar sinds de oprichting, inclusief eventuele wijzigingen:

Jaar	Gemeentelijke subsidie (EUR)	Opmerking
2009	1.050.000 (≈)	Vastgesteld op basis exploitatiebegroting startjaar
2010–2015	1.050.000 (p.j.)	Ongeveer gelijk gehouden (indexatie minimaal)
2016	980.000	€70k bezuiniging doorgevoerd​ raad.oude-ijsselstreek.nl
2017	980.000	–
2018	980.000	Voorgenomen verdere korting €150k teruggedraaid​ raad.oude-ijsselstreek.nl
2019	980.000	Stichting gefuseerd tot DRU Industriepark
2020	980.000	Inclusief bibliotheek/muziekschool in exploitatie
2021	980.824	Volgens jaarrekening 2021​ dru-industriepark.nl
2022	980.824	– (plus kleine compensaties)
2023	983.513	Incl. €2.689 aanvullende subsidie (CTB)​ dru-industriepark.nl
2024	1.030.000 (begroting)	Afgerond vaak “1,1 mln” genoemd​ geldersepost.nl
2025	1.100.000 (geraamd)	Bespreking begroting 2025 (vooruitbetaling 25%)

NB: Vanaf 2024 wordt in politieke stukken gesproken over het afbouwen of herstructureren van deze subsidie. Directeur Van der Wal suggereerde een erfpachtconstructie om de jaarlijkse last van €1,1 mln te elimineren​ geldersepost.nl  maar de raad voelt daar weinig voor (wegens risico’s). Vooralsnog blijft de subsidie structureel doorlopen, zij het dat in de toekomst naar nieuwe financieringsmodellen wordt gekeken.

De gemeentelijke subsidie is voor de exploitatie van cruciaal belang. Ter indicatie: in 2023 was de omzet uit subsidie (€980k) ongeveer gelijk aan de totale eigen inkomsten van de DRU (kaartverkoop, horeca, verhuur etc.). Zonder deze bijdrage zou de DRU niet levensvatbaar zijn in de huidige vorm. Daarom wordt deze post ook vaak ter discussie gesteld in de raad wegens de grote financiële afhankelijkheid​ regio8.nl  Toch erkennen de meeste partijen het maatschappelijk belang van de voorziening, zodat de subsidie tot nu toe steeds is gecontinueerd.

Totaaloverzicht en conclusie

Hieronder volgt een samenvattend totaaloverzicht van alle geldstromen naar de DRU Cultuurfabriek van 2009 tot en met 2024, uitgesplitst naar bron en type financiering:

Bron	Type financiering	Totaalbedrag (EUR)	Periode
Gemeente Oude IJsselstreek	Investeringen (incidenteel) + exploitatie (structureel)	~46.000.000 (incl. bouw, ICER, jaarlijkse subsidies)	2005–2024
Provincie Gelderland	Projectsubsidies (ICER, corona)	3,3 mln ICER; 30k corona) raad.oude-ijsselstreek.nl ​ dru-industriepark.nl	2009–2021
Rijksoverheid	Projectbijdragen (sanering) + coronasteun (NOW/TVL)	€ 403.583	2006–2021
EU (Europese Unie)	–	geen	n.v.t.
Fondsen (privé)	Subsidies (VSBfonds e.a.)	≥225.000​ gelderlander.nl	2007–2009
Sponsors/bedrijven	Donaties/sponsoring (ICER, etc.)	geld, naar schatting tonnen	2012–2014
Bank (BNG)	Lening/krediet (te repayen)	(lening, enkele tonnen)	2020–2024
Overig (diversen)	Vrienden/donateurs, kleine giften	enkele duizenden p.j.	2009–2024

Totaal publieke middelen: ca. €50 miljoen (gemeente + provincie + rijk samen) sinds de start.​ raad.oude-ijsselstreek.nl

Totaal private bijdragen: enkele miljoenen (incl. fondsen, sponsoring, leningen).

De grote lijn is duidelijk: de gemeente heeft het merendeel van de kosten gedragen, zowel voor de bouw als voor exploitatie. Provincie en fondsen stapten in voor specifieke projecten (met name ICER), terwijl het Rijk indirect via regelingen heeft bijgedragen. Tijdens crises is extra hulp gekomen in de vorm van coronasteun en coulance met betalingen, maar structurele tekorten zijn nooit door kwijtschelding opgelost – die werden intern of via incidentele vooruitbetalingen opgevangen.

Conclusie: Vanaf de oprichting in 2009 tot heden is er een omvangrijke geldstroom richting de DRU Cultuurfabriek gevloeid. Publieke investeringen (gemeente, provincie, Rijk) waren essentieel om het complex te realiseren en draaiende te houden, met jaarlijks circa €1 miljoen exploitatiebijdrage van de gemeente​ geldersepost.nl

Private partijen hebben ook hun steentje bijgedragen via fondsen, sponsoring en een florerende horeca-exploitatie die jarenlang interne winst terugvloeide​ regio8.nl Tijdens de coronacrisis is extra financiële hulp verleend in de vorm van subsidies en lastenverlichting​regio8.nl Uiteindelijk heeft de gemeente Oude IJsselstreek – soms tot ongenoegen van kritische inwoners – tientallen miljoenen geïnvesteerd, aanzienlijk meer dan oorspronkelijk beoogd​ raad.oude-ijsselstreek.nl. Desondanks wordt de culturele en maatschappelijke waarde van de DRU Cultuurfabriek breed erkend, en blijft men zoeken naar duurzame financieringsoplossingen om dit ‘cultuurpaleis’ in de Achterhoek toekomstbestendig te houden.

Bronnen

Regio8 (2025). Dossier DRU: De gebeurtenissen tot 2025 – overzicht financieel verloop DRU Industriepark​ regio8.nl regio8.nl

.Gemeenteraad Oude IJsselstreek (2015). DRU RAPPORT – Reactie Comité Verontruste Burgers – inzicht totale kosten DRU-complex (€40 mln vs €7,5 mln)​ raad.oude-ijsselstreek.nl

.Gelderlander (2007). “Twee ton voor DRU” – nieuwsbericht VSBfonds subsidie €225k​

gelderlander.nl

.Vraag & Aanbod (2014). Opening ICER techniekcentrum Ulft – opsomming partners (Provincie, bedrijfsleven) bij realisatie ICER​ vraagenaanbod.nl

.Achterhoek Nieuws / Gelderse Post (2024). Begrotingsvergadering Oude IJsselstreek – zorgen rond DRU – gemeentelijke subsidie €1,1 mln/jaar en huurprobleem 2024​ geldersepost.nl geldersepost.nl

.Regio8 (2024). Zo denken de partijen in Oude IJsselstreek over de DRU – discussie stopzetten subsidie (€1,1 mln) en erfpachtvoorstel​ regio8.nl regio8.nl

.Gemeente Oude IJsselstreek – Jaarstukken/jaarverslagen DRU (2021) – subsidiebedragen €980.824 en provinciebijdrage €30k​ dru-industriepark.nl

.Regio8 (2024). ‘Niet de helft, maar een kwart van de subsidie overgemaakt…’ – besluit vooruitbetaling 2025 (25%) i.p.v. kwijtschelding huur​ dg.nl

.Regio8 (2015). Jaarverslag DRU 2014 – horeca-exploitatie droeg “substantieel bij” aan cultuur (interne cross-subsidie)​ regio8.nl

.Gelderlander (2012). Verontruste Burgers: geen geld naar sciencecentrum – oproep tot stoppen provinciale subsidie (ICER)​ dg.nl

​